Let op: de in oktober 2023 gepubliceerde concept-normen geven op dit moment nog geen definitieve informatie over het onderwerp op deze pagina.

Als je eigen, lokale milieunormen hebt vastgesteld en op basis daarvan een vergunning wilt afgeven, wat gebeurt er dan als de nieuwe landelijke milieunormen in werking treden? Wat als die landelijke normen strenger zijn dan de lokale normen die je als gemeente hebt vastgesteld?

Wat het effect precies zal zijn, is nu nog niet te zeggen. Dat hangt er vanaf hoe de nieuwe landelijke regels worden op het gebied van:

• de vorm: is er al of niet ruimte voor lokaal maatwerk;
• de hoogte van de normen;
• eventueel nog op te stellen overgangsrecht.

In het algemeen kunnen we stellen dat als een vergunning rechtmatig verleend is, deze in principe rechtsgeldig blijft. Bij vergunningverlening geldt als uitgangspunt dat het bevoegd gezag naar de stand van de regelgeving een aanvraag beoordeelt en daarbij uitgaat van alles wat op dat moment binnen de termijnen voor de vergunningverlening bekend is. Windmolens zullen dus zeker niet zomaar stil komen te staan als de nieuwe, landelijke milieunormen afwijken van de lokaal gestelde milieunormen. Dat geldt ook als er afstandsnormen komen voor windparken.

Overgangsrecht

Als er geheel nieuwe milieunormen gesteld worden (bijvoorbeeld een afstandsnorm) of een strengere milieunorm is opgenomen waarvoor geen maatwerkmogelijkheid is opgenomen dan wordt onderzocht of er een overgangsregeling nodig is. De afweging of overgangsrecht nodig is, maakt standaard onderdeel uit van het proces van regelgeving. Daarbij wordt ook altijd rekening gehouden met de belangen van getroffen bedrijven of ontwikkelaars. Omdat er nu vergunningen worden afgegeven zonder dat sprake is van algemene milieuregels voor windparken en de exploitanten mede op grond daarvan de windparken exploiteren, zal er zeker goed gekeken worden naar  overgangsrecht.

Bij het vormgeven van een overgangsrecht, zijn er een paar opties mogelijk:

• Een overgangsrecht dat een aantal jaren duurt;
• Geen overgangsrecht als het geen of weinig extra inspanning vergt om te voldoen aan de nieuw gestelde normen.

Of er uiteindelijk overgangsrecht komt en hoe dat overgangsrecht eruit ziet is alleen relevant bij nieuwe of aangescherpte normen. Het is vervolgens een politieke afweging die op landelijk niveau gemaakt wordt. Daar kunnen we niet op vooruitlopen. Daardoor is het nu niet mogelijk om precies aan te geven hoe eventueel overgangsrecht eruit komt te zien.

Afwachten of eigen, lokale milieunormen stellen?

Dit is een afweging die op lokaal niveau gemaakt moet worden. De nieuwe landelijke milieunormen worden naar verwachting begin 2024 vastgesteld. De energieopgave is niet het doel van milieuregels, maar het is ook niet de bedoeling het doel te frustreren. Als overheid willen we een goed beschermingsniveau geven en tegelijkertijd is er ook de energieopgave. In het algemeen kunnen we zeggen dat het zinvol is niet af te wachten en eigen, lokale milieunormen (of ook wel voorschriften in de vergunning) op te stellen voor een windpark. Daar zijn meerdere redenen voor:

• Daarmee kunnen projecten doorgang vinden;
• Er dient tijdig en binnen de daarvoor geldende procedures besloten te worden op een vergunningaanvraag voor een windpark;
• Het lokale bevoegde gezag heeft de kans en de verplichting die vergunningsvoorschriften te voorzien van een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering. Daarmee zorgt het bevoegde gezag ervoor dat het milieu inclusief omwonenden beschermd worden én dat alle partijen rechtszekerheid geboden wordt. De motivering dient daarbij ook gebaseerd te worden op de actuele (wetenschappelijke) inzichten en op (beleids)uitgangspunten omtrent het milieubeschermingsniveau.

Zie verder Gevolgen per type inrichting met windturbines - Kenniscentrum InfoMil

Bij het opstellen van de nieuwe landelijke milieunormen wordt gekeken welke afwegingen lokaal kunnen blijven.