Nevele-arrest
Op 30 juni 2021 deed de Raad van State een uitspraak die gevolgen heeft voor windparken in Nederland: het Nevele-arrest. De uitspraak gaat over windparken met 3 of meer windturbines. Tot 30 juni 2021 konden we in Nederland landelijk vastgestelde milieuregels voor windturbines en windparken hanteren bij de besluitvorming. Die landelijk geldende regels van het Rijk waren opgenomen in het toenmalige Activiteitenbesluit. Die regels gaan bijvoorbeeld over de maximale hoeveelheid geluid of slagschaduw die een windpark mag veroorzaken voor de omgeving. Deze algemene milieuregels zijn met de uitspraak van 30 juni buiten werking gesteld. De Raad van State oordeelde over een uitbreiding van het windpark in Delfzijl Zuid dat er volgens het Europees recht een uitgebreid milieuonderzoek (plan-m.e.r.) had moeten plaatsvinden voor deze landelijke regels. Dat is niet gebeurd en zolang die milieubeoordeling niet is gemaakt, mogen overheden voor windparken geen besluiten nemen op basis van die landelijke milieuregels uit het toenmalige Activiteitenbesluit (nu het BAL).
De uitspraak van de Raad van State sluit aan bij een eerdere uitspraak (arrest) van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg in een Belgische zaak. In België hanteerde men ook landelijke algemene milieuregels voor windparken. In deze zaak (de zaak Nevele) is op 25 juni 2020 geoordeeld door het Europese Hof dat er een milieubeoordeling (plan-m.e.r.) gemaakt had moeten worden. De Raad van State heeft in de zaak rondom het windpark in Delfzijl dit Nevele-arrest gevolgd.
Bekijk hier het filmpje met uitleg over de uitspraak van de Raad van State
Lees hier meer over de uitspraak van de Raad van State (IPLO).
Gevolgen voor windparken
Bestaande windturbineparken: mogen blijven draaien
Bestaande mogen blijven draaien. Vergunningen waar niet meer tegen in bezwaar of beroep kan worden gegaan, blijven gewoon geldig. De uitspraak van de Raad van State geeft geen juridische grondslag om onherroepelijk verleende vergunningen in te trekken. Een overbruggingsregeling voor bestaande windturbines vervangt de niet meer geldende landelijke milieuregels. Deze overbruggingsregeling heeft dezelfde milieubescherming als de niet meer geldende milieuregels.
Als er een intrekkingsverzoek wordt ingediend, hoeft de vergunning dus niet ingetrokken te worden.
Een of twee losstaande windturbines: algemene normen gelden nog wel
De uitspraak geldt alleen voor windparken met drie of meer windturbines. Voor één of twee losstaande windmolens kunnen nog steeds de algemene milieunormen uit het toenmalige Activiteitenbesluit (nu het BAL) toegepast worden. Deze vallen namelijk niet onder de m.e.r.-regeling. De landelijke normen die nu in ontwikkeling zijn gaan wel gelden voor alle windturbines met een rotordiameter van 2 meter of meer.
Uitbreiding bestaande windparken: landelijke normen gelden niet meer
Een bestaand windpark dat wordt uitgebreid met 1 of 2 turbines is een uitbreiding van het windpark en valt dus onder de m.e.r.-regelgeving. Er kan niet worden aangesloten bij de landelijke milieunormen van het Activiteitenbesluit (nu het BAL). Sinds 1 juli 2022 vervangt een overbruggingsregeling voor bestaande windmolens de niet meer geldende landelijke milieuregels. Deze overbruggingsregeling heeft dezelfde milieubescherming als de niet meer geldende milieuregels.
Overbruggingsregeling: voor bestaande windparken vanaf drie turbines
De overbruggingsregeling trad op 1 juli 2022 in werking en bevat tijdelijke milieuregels voor bestaande windturbineparken, met dezelfde milieubescherming als de buiten toepassing verklaarde algemene regels voor windturbines in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit. De overbruggingsregeling geldt dus alleen voor bestaande windparken: windparken met drie of meer windturbines die op 30 juni 2021, de datum van de Nevele-uitspraak, een onherroepelijk verleende vergunning hadden.
Windparken waarvoor al een planologische procedure loopt: lokale normen mogelijk
Provincies en gemeenten kunnen een eigen afweging maken over welk milieubeschermingsniveau zij aanvaardbaar achten. Die normen moeten dan zijn toegesneden op de locatie van het windpark. Lees meer over lokale normen en bekijk de praktijkvoorbeelden van eigen normeringen.
Betekent de uitspraak dat er geen nieuwe windturbines kunnen worden gebouwd tot er nieuwe landelijke normen zijn?
Nee, er kunnen nog steeds nieuwe windparken worden vergund. Dat blijkt ook uit de uitspraak van de Raad van State. Provincies of gemeenten moeten voor nieuwe windturbineparken een eigen afweging maken over welk milieubeschermingsniveau zij aanvaardbaar achten. Die normen moeten dan zijn toegesneden op de locatie van het windpark. Lees meer over lokale normen.
Daarnaast geldt de uitspraak alleen voor windparken met drie of meer windturbines. Voor één of twee losstaande windmolens kunnen nog steeds de algemene milieunormen uit het toenmalige Activiteitenbesluit (nu het BAL) toegepast worden. Deze vallen namelijk niet onder de m.e.r.-regeling.